Door uwe donkere sluier heen
Gezang 472 (melodie van Psalm 134) - in z'n oorspronkelijke staat hersteld
Lied van Dr. J. Helder uit 1909. Helder hoorde bij wat men de
'moderne richting' noemt binnen de Hervormde Kerk. Hij was gecharmeerd van
de Engelse hymnodie en van de wijze waarop men daar, over het water,
liederen met een brede culturele uitstraling zong. Later werd hij lid van de
Nederlandse Protestanten Bond (Vrijzinnige Protestanten > waaruit de
Vrijzinnig Protestantse Radio Omroep voortkwam: VPRO). In 1909
publiceerde Heder 'Godsdienstige liederen op Zangwijzen uit Engelsche Bundels'.
M.n. The Congregational Church
Hymnal uit 1905 diende hem als voorbeeld. Ons lied is
geschreven op de melodie van nr. 56 uit
die bundel. Het
is ook opgenomen in de Vervolgbundel van de Nederlandse Protestanten Bond
in 1920. Mooi lied: U herkent de
draad van Ariadne in couplet 5: Theseus in het labyrinth van koning
Minos als beeld van de christenreize: talloze kerkvaders hebben het hem
voorgedaan. Trouwens: zou het toevallig zijn dat in het voorgaande vers de christen op
het verre vreemde
strand is aangeland. Ik denk maar hardop.
Het origineel (7 coupletten i.p.v.
6) was voor de
'theologisch-correcten' van de jaren 1970 klaarblijkelijk te
Grieks-filosofisch (Neo-Platoons m.n.) om in z'n geheel op te nemen. Ja,
elke tijd kent z'n eigen wokeness. Dr. Helder heeft het nameljik in het
derde couplet over een onsterfelijke ziel (Grieks
denken!
Schande!, vond men toen). En dat er een 'vonk' van het goddelijke 'Zijn' in alles
zou zitten. En dat die 'vonk' in de ziel het verlangen (de lust = 'eros' > Plato's
Symposium) brandende houdt naar de hereniging met de Oorsprong (het 'Zijn', God): Gnostische/Neo-platoonse
ketterij, vond men dat. Tsja: Zet dan ook 15 eeuwen kerkvaders
(Augustinus, Boëthius, Thomas, Bernardus van Clairvaux, Luther en Calvijn)
bij het oud vuil!
Couplet 3 moest dus sneuvelen, en het laatste couplet
werd aan de theologische smaak van de tijd aangepast
(gebanaliseerd). Stille censuur, da's de beste. In 1938 hadden trouwens maar 4 coupletten het overleefd. Hieronder
het lied in ere hersteld.... Mocht u de Engelse wijze eens
willen proberen: ze staat ook hieronder.
Terzijde: Dit lied staat niet in Liedboek 2013.
| Tekst uit het Liedboek Gezang 472 |
Originele tekst (cursief als ze afwijkt) [versie Vervolgbundel NPD, 1927, Lied 265 spelling gemoderniseerd, maar de naamvals-n laten staan] |
| 1 Door uwe donk're sluier heen zoekt U mijn hart met zijn gebeên, o eeuw'ge bron van al wat is, o groot, o diep geheimenis. 2 Gelijk de bloem naar zonnegloed zo neigt mijn ziel naar 't hoogste goed; ze is voor altijd aan U geboeid, o liefde, die het al doorgloeit! |
1 Door uwen donkren sluier heen zoekt U mijn hart met zijn gebeên, o eeuw'ge bron van al wat is, o groot, o diep geheimenis. 2 Gelijk de bloem naar zonnegloed zo neigt mijn ziel naar 't hoogste goed; Z'is voor altijd aan U geboeid, o liefde, die het al doorgloeit! |
|
3 De vonk die, God! aan U ontsprong |
|
| 4 Wie is er, die me aan U ontrukt? Uw merk, mijn ziele ingedrukt, uw zegel in de edelsteen, wijst altijd naar haar oorsprong heen. 5 Gelijk aan 't verre, vreemde strand gedachten gaan naar 't vaderland, zo, midden in dit aards gewoel, vraagt mijne ziel naar 't eeuwig doel. 6 De draad, die in de donkerheid mij door des doolhofs gangen leidt, brengt mij tot U, Gij trekt, Gij spant: want 't einde is in uwe hand. |
4 Wie is er, die me aan U ontrukt? Uw merk, mijn ziele ingedrukt, uw zegel in den edelsteen, wijst altijd naar haar oorsprong heen. 5 Gelijk aan 't verre, vreemde strand gedachten gaan naar 't vaderland, zo, midden in dit aards gewoel, vraagt mijne ziel naar 't eeuwig doel. 6 De draad, die in de donkerheid mij door des doolhofs gangen leidt, brengt mij tot U, Gij trekt, Gij spant: want 't einde is in uwe hand. |
| 7 In 's levens droom en schemerschijn laat mij in U geborgen zijn, wees in de schaduw van de tijd mijn licht, o liefdes werk'lijkheid! |
7 In ’s levens droom en schemerschijn |
Hier de melodie die Helder in gedachten had (Congregational Church Hymnal, nr 56)
Church Hymnal [back]
Vervolgbundel gezangen Ned. Protestantenbond
Meer info over Dr. J. Helder: Guy Liagre, ‘Door uwe donkre sluier heen…Een biografische notitie over dr. Johannes Helder als theoloog en dichter—dominee’, Acta Macionica, 20, 277-284. (2010)