Index of /maus

Gij die der sterren schepper zijt
conditor alme siderum | creator alme siderum

Deze 7de eeuwse hymne is zeer populair geweest in de Middeleeuwen. Ook bewerkt, uitgebreid, omgevormd, en vertaald. In de 17de eeuw is de Latijnse hymne bijna volledig omgewerkt (total make over. Enkel het eerste couplet bleef ongeveer behouden. De rest is zodanig omgewerkt, dat het eigenlijk een ander lied is geworden. Zie voor meer info mijn website. Daar kunt u ook de Latijnse originele vergelijken, incl. Engelse vertalingen). Van dan af is het Creator alme siderum. Hieronder beide versies, beter : beide hymnen in het Nederlands. J.W. Schulte Nordholt heeft namelijk beide vertaald en zelfs meerdere keren. De oerversie 'Çonditor' is opgenomen in zijn boek uit bekende boek uit 1967: Hymnen (uitgave samen met Jan van Biezen, die de melodieën verzorgde). De latere versie 'Creator' had Schulte Nordholt al in 1964 vertaald (Hymnen en liederen. Een bloemlezing). Hij heeft die versie geüpdated voor het Liedboek (1973, gezang 226), gebruikmakend van zijn latere vertaling van de oerversie. [voor de liefhebbers: Vers 4 is vervangen door de oerversie en vers 6 (doxologie) is toegevoegd.]
Zingen? 8-8-8-8 . Het liedboek, gezang 226, biedt de middeleeuwse melodie (mooi), maar u kunt het ook zingen op Psalm 134, of de avondzang (Christe die du bist dach ende licht, gezang 386). En nog veel meer. Let wel op de sfeer.

Persoonlijke appreciatie: Geef mij de oerversie maar ! De 17de eeuwse make-over is qua inhoud erg cliché en abstracter (=dogmatischer, minder beeldend).


Conditor alme siderum (oerversie, 7de eeuw) Creator alme siderum (make-over uit de 17de eeuw)
   

Gij die der sterren schepper zijt,
met eeuwig licht uw kindren leidt,
o Christus, die de mensen redt,
hoor naar ons innig smeekgebed.

Gij ziet in uw erbarmen groot
de wereld zinken in de dood,
en komt te hulp nu zij verkwijnt
en geeft U zelf als medicijn.  

De wereld zinkt in avond neer,
Gij treedt als bruidegom, o Heer,
te voorschijn uit de schoot der Maagd,
de zuivere Moeder die U draagt.  

Voor uw immense majesteit,
buigt alle knie zich wijd en zijd,
buigt aarde en hemel zich ter neer
en dient U op Uw wenken, Heer:

De zon zorgt voor haar ondergang
de maan beheerst haar fasen-stand,
het licht dat in de sterren straalt

erkent de grens door u bepaald.

O Rechter die het oordeel spreekt,
o heilige, ons harte smeekt
dat Gij ons voor de pijlen hoedt
waarmee de vijand rondom woedt.

U, koning Christus, onze Heer,
zij met de Vader lof en eer,
en met de Geest, die troost en leidt,
van eeuwigheid tot eeuwigheid.

1   Gij die der sterren schepper zijt,
met eeuwig licht uw kindren leidt,
o Christus, die de mensen redt,
hoor naar ons innig smeekgebed.

2   Opdat de wereld niet vergaat
door 't duivelse bedrog en kwaad,
geeft Gij Uzelf in liefdespijn,
en wordt haar milde medicijn.

3   Gij draagt aan 't harde kruis gehecht
de zonden van de wereld weg,
o kind der maagd dat tot ons kwam
als onbezoedeld offerlam.

4   Gij die in hoge glorie blinkt,
wanneer uw grote naam weerklinkt
buigt hel en hemel zich terneer
diep in het stof en zingt uw eer





5   Wanneer Gij zetelt ten gericht
ten laatste dage in het licht,
wij bidden U dat Gij ons wilt,
o Rechter, schutten met uw schild.

6   Lof, eer en macht en majesteit
zij God de Vader toegewijd,
en God de Zoon en God de Geest,
zoals het immer is geweest.


Schulte Nordholt/Van Biezen, Hymnen, 1967
Het cursieve couplet (Dick Wursten) is
nodig voor de voortgang van gedachten.

J.W. Schulte Nordholt, Hymnen en liederen,  1964