|
|
|
|
|
De franstalige protestantse kerk van AntwerpenIn 1915 - als de kerk is opgeëist door het Duitse bezettingsleger - besluiten enkele leden zelf om franstalige kerkdiensten te beleggen. Er wordt contact gelegd met de église chrétienne missionaire belge (Belgische zendingskerk), waartoe de Vlaamse kerk op nr. 13 behoort. Contactpersoon is Albert F. Oboussier (= dezelfde als degene die bemiddeld had bij de oprichting van de tweede duitse kerk). In de provisoire kerkcommissie worden dezelfde leden benoemd, die in 1920 ook de officiële kerkeraad zullen vormen als de Franstalige gemeente officieel wordt gesticht:
De dames zijn 'diakenen' (diacres, dienend ambt), de heren
'ouderlingen' (anciens, besturend en toezichthoudend ambt). Als in 1921
de zendingskerk een nationale synode (vergadering van de ambtsd
In 1924 besluiten ze de Bexstraat te verlaten [1] en een eigen kerkelijke en sociaal-culturele werking uit te bouwen. Tussen 1924-1948 hebben ze de beschikking over een ruim gebouw aan de Maarschalk Gérardstraat. De verkoop van het gebouw verplicht hen om in 1948 hieraan node een einde te stellen. En - hoe ironisch kan de geschiedenis zijn - ze vinden onderdak in de Christuskirche... Zij maken het verval van het kerkgebouw mee, maar zijn in de jaren '70 niet talrijk en invloedrijk genoeg meer om het tij te keren. Als het onverantwoord wordt om nog langer de bouwval binnen te gaan (1972) keren zij terug naar de plaats waar ze begonnen zijn: de Vlaamse kerk aan de Bexstraat 13. Tot op de huidige dag vinden daar voorafgaand aan de Vlaamse kerkdiensten, franstalige plaats (9.20 -10.15). Tijdens de vieringen is er meestal een predikant uit Brussel, en zien we naast de steeds verder uitgedunde 'oude Antwerpse garde' meer en meer Afrikaanse enkelingen en - voor het eerst sinds jaren - gezinnen met kinderen. Voordien waren er overigens natuurlijk ook al franstalige protestantse erediensten in Antwerpen. Zij vonden plaats in de kerk aan de Lange Winkelstraat. De predikant die de Duitse gemeenschap daar bediende was tegelijk ook de voorganger in de Franstalige kerkdiensten. Dat die predikant dus uit de Elzas kwam is niet zo verwonderlijk. Pasteur Sébastien Spoerlein (of in 't Duits: Pfarrer Sebastian Spörlein) diende op deze wijze de gemeenschap vanaf 1833-1876. Toen werd de verantwoordelijkheid voor de organisatie van de erediensten in de Franse taal toevertrouwd aan een commissie (J.C. Marsily, Fr. Waersegers, Alb. Oboussier). Zij deden een beroep op predikanten uit de "Waalsche kerken" in Nederland (églises wallones) en op ds. Emile Rochedieu van Brussel. Tot 1914 vond er zo 1 x per maand een franstalige dienst plaats in de Lange Winkelstraat. Vanaf 1893 - inhuldiging van de vrije Vlaamse kerk aan de Bexstraat - werd er gepoogd om ook daar twee per maand te laten plaatsvinden. Hiervoor werkten de 'staatskerk' (erkende "bond van protetants-evangelische kerken", Lange Winkelstraat) en de 'vrije kerk' (Belgische zendingskerk) samen: Ds. Kennedy Anet en anderen verzorgden kerkdiensten in de Bexstraat, de 1ste en 3de zondag van de maand, ds. Rochedieu predikte op de 4de zondag in de Lange Winkelstraat. De eersten konden hun ambt niet lang volhouden. De franstalige service werd gegroepeerd met Gent en Oostende, en hield het - zij het moeizaam - vol tot 1909. Dan is er nog enkel de franstalige dienst in de Lange Winkelstraat, elke 4de zondag van de maand. Dit verandert dus als in 1915 de Belgisch-patriottische protestanten van de Christuskirche besluiten om de Duitse kerk te laten voor wat die is en eigen kerkdiensten te organiseren, in het Frans... Zie verder het begin van dit artikel... [de hele geschiedenis: E.M. Braekman, un siècle de vie protestante à Anvers, 1993]
noot 1:
notulen zendingskerk: 9 april 1924: "...Van de Fransche gemeente onzer
kerk alhier bericht ontvangen dat ze eerlang hun eigen kerkzaal zullen ingebruik
nemen: ze spreken hun dank uit voor de gastvrijheid welke ze eenige jaren in ons
kerkgebouw heben genoten; De laatste dienst in onze kerk zal gehouden worden op
28 april en de inwijding van hun nieuwe kerk zal plaats heben op 7 mei. Zij
stellen er prijs op om in beide diensten een afvaardiging van onze gemeente in
hun miden te hebben. Aan dit verzoek zal gaarne worden voldaan, de aanwijzing
der afgevaardihden zal later worden gedaan."
|
   |
ragers)
houdt te Brussel, vaardigt de gemeenschap van de Bexstraat Mme Le
Jeune-Kreglinger af. Hoewel theologisch behoudsgezind, was zij in de ambtsleer
de traditionele kerken ruim een halve eeuw vooruit: een vrouw in het ambt
in 1920. In le Chrétien Belge lezen we dat haar aanwezigheid op de
regionale en landelijke echelons positief werd onthaald: "Un fait nouveau et que
nous saluons avec joie... Nous avons le sentiment que l'activité des femmes dans
les différents rouages de l'Eglise produira des effets excellents." -- "Nous
félicitons et Mme Le Jeune et l'Eglise française d'Anvers quie nous l'a envoyée.
Voilà un progrès réalisé." De vrouwelijke aanwezigheid wordt bewaard als in 1924
dhrn Fuhrmann en mw. Marie Andersen-Grein aftreden en zich niet herkiesbaar
stellen. Naast een man, François Värngren, wordt opnieuw een vrouw verkozen: mw.
Hélène Oboussier (zie afbeelding), dochter van de altijd op de achtergrond
aanwezige Albert Oboussier, en eerste vrouwelijke wisselagente in België. Niet
enkel protestantisme en kapitalisme hebben wat met elkaar: protestantisme en
emancipatie gingen (gaan?) blijkbaar ook goed samen.